Kim są współczesne gdańszczanki, które działają na rzecz zmiany społecznej? Co je łączy, a co dzieli? Co je napędza, a co blokuje ich aktywność? Co robić, by więcej mieszkanek Gdańska zaangażowało się w życie publiczne? Odpowiedzi na te pytania będą szukać uczestnicy konferencji z cyklu „Gdańszczanki – obywatelki, działaczki, liderki. Konferencja badaczy i praktyków”, która odbędzie się 9 października 2020 r. i będzie transmitowana online przez portal www.gdansk.pl.

Konferencja stanowi zwieńczenie szerszego projektu badawczego pt. „Gdańskie wspólnoty obywatelskie. Perspektywa kobieca”, realizowanego przez Instytut Kaszubski wraz z Pomorskim Centrum Badań nad Kulturą UG. – Celem projektu było stworzenie portretu współczesnych gdańszczanek jako aktywnych uczestniczek miejskiej sfery publicznej. Będziemy starali się zestawić w ramach konferencji wyniki badań z doświadczeniami zarówno liderek środowisk kobiecych, jak i animatorów społecznych i kulturowych działających w tym obszarze – mówi prof. Cezary Obracht-Prondzyński, kierownik projektu. – Poza tym chcemy, by w ramach paneli dyskusyjnych nasze ekspertki i eksperci zaprezentowali kobiecą twarz pomorskiego aktywizmu. Chcemy porozmawiać o radościach, ale też wyzwaniach, jakie niesie aktywność na rzecz zmiany społecznej – dodaje. Konferencja skierowana jest do wszystkich zainteresowanych łączeniem badań naukowych z praktyką społeczną. Otwarta jest na różne środowiska i różne grupy wiekowe. Podczas spotkania poruszone zostaną tematy związane z szeroko rozumianą zmianą społeczną wśród gdańszczanek, poprawą życia lokalnej wspólnoty, działaniami na rzecz równouprawnienia, możliwościami animowania i włączania kobiet w życie publiczne.

Konferencja – w związku z aktualną sytuacją epidemiologiczną w Polsce – przyjmie model hybrydowy, to znaczy zaproszeni goście spotkają się na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego, a uczestnicy wezmą udział w transmisji online poprzez portal gdansk.pl. Udział w transmisji jest bezpłatny i nie wymaga rejestracji. W konferencji wezmą udział zarówno badacze, jak i praktycy. Wyniki projektu przedstawi prof. Cezary Obracht-Prondzyński wraz z członkami zespołu badawczego z Uniwersytetu Gdańskiego. W panelach dyskusyjnych o swoich doświadczeniach opowiedzą m.in. prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, posłanka Henryka Krzywonos, dziennikarka Dorota Karaś, badaczka Natasza Kosakowska-Berezecka oraz aktywistka Lidia Makowska.

Wydarzeniem towarzyszącym konferencji będzie spacer po Stoczni Gdańskiej, który odbędzie się 9 października 2020 r. Start o godz. 15.30 spod bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej. Uczestnicy przespacerują się po Stoczni Gdańskiej Szlakami Kobiet. Przewodniczką będzie Anna Miler ze Stowarzyszenia Arteria, działająca w ramach projektu herstorycznego Instytutu Kultury Miejskiej „Metropolitanka”.

Udział w spacerze jest bezpłatny, jednak wymagana jest rejestracja przez stronę Instytut Kultury Miejskiej:

https://ikm.gda.pl/wydarzenie/dzialaczki-i-liderki-ze-stoczni-gdanskiej-spacer-towarzyszacy-konferencji-gdanszczanki-obywatelki-dzialaczki-liderki/

Szczegółowy program konferencji dostępny na stronach: www.instytutkaszubski.pl oraz www.wns.ug.edu.pl/centrum-kultury

Dołącz do wydarzenia na Facebooku: https://www.facebook.com/events/347575606395903/

***

Organizatorzy: Instytut Kaszubski, Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą

Mecenas projektu badawczego: Port Lotniczy Gdańsk Sp. z o.o.

Patronat medialny: „Gazeta Wyborcza Trójmiasto”, gdansk.pl

Projekt dofinansowano ze środków Miasta Gdańsk.

Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą przy Uniwersytecie Gdańskim oraz Nadbałtyckie Centrum Kultury we współpracy z Instytutem Kaszubskim realizują projekt pn. „Tradycja dla rozwoju. W poszukiwaniu pomorskich kultur regionalnych”. Przedsięwzięcie zaplanowane na lata 2018-2020 dofinansowane jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna”.

Cel projektu

Głównym celem projektu jest dokumentacja zmiany kulturowej w obszarze kultury tradycyjnej i ludowej w województwie pomorskim oraz wypracowanie teoretycznego modelu obserwowanych przemian. Zrealizowane zostaną badania empiryczne o zróżnicowanym, interdyscyplinarnym charakterze (socjologicznym, antropologicznym, etnograficznym) w sześciu różnorodnych pomorskich społecznościach o charakterze peryferyjnym. Oprócz działań stricte badawczych projekt zakłada przedsięwzięcia o charakterze animacyjnym i upowszechniającym, skupione wokół zjawisk i praktyk w obrębie kultury i ich kontekstu społecznego oraz zrealizowane przy bliskiej współpracy z lokalnymi partnerami.  

Punkty odniesienia

„Tradycja dla rozwoju…” stanowi kontynuację studiów realizowanych przy udziale Pomorskiego Centrum Badań nad Kulturą UG w obszarze kultury i praktyk kulturowych, w latach 2012-2016 w ramach programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Obserwatorium Kultury”. Punktem wyjścia do badań w ramach „Tradycji dla rozwoju…” jest przede wszystkim rozwinięty w poprzednich studiach „poszerzeniowy” paradygmat w badaniach nad kulturą. Pobudką do badań nad zmianami w obrębie kultury tradycyjnej i jej zróżnicowaniem jest także projekt o charakterze etnograficznym „Niematerialne dziedzictwo kulturowe Pomorza Wschodniego”, realizowany przez Zakład Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Gdańskiego przy udziale Instytutu Kaszubskiego, pod kierownictwem Anny Kwaśniewskiej. 

Działania przygotowawcze

W 2018 roku zespół realizuje działania przygotowawcze, czyli cztery spotkania warsztatowe z ekspertami zewnętrznymi oraz wywiady indywidualne z liderami i ludźmi kultury z różnych obszarów województwa pomorskiego. Działaniom tym towarzyszy analiza danych zastanych, czyli przegląd literatury głownie socjologicznej i antropologicznej dotyczącej przede wszystkim powiązań pomiędzy kulturą ludową i tradycyjną a regionalną i narodową oraz związkami między obszarem kultury a rozwojem społeczno-gospodarczym. Dodatkowo analiza dotyka kwestii zróżnicowań w obrębie województwa służących wyłonieniu studiów przypadku. Etap przygotowawczy zakończy wypracowanie narzędzi badawczych służących do dokumentacji zebranych materiałów oraz wyłonienie sześciu społeczności (rozumianych jako gminna wspólnota samorządowa) znajdujących się poza obszarem metropolitalnym, w których przeprowadzone będą badania.    

Wybór społeczności i zjawisk w nich zachodzących, w których będą realizowane działania projektowe, nastąpi na podstawie zróżnicowanych kryteriów, przede wszystkim:  historycznych, kulturowych, społecznych, ekonomicznych i fizjograficznych. Kryteria te odzwierciedlają̨ zróżnicowanie społeczności pomorskich. Dlatego też do pogłębionych studiów wybrane zostaną̨ miejsca, które reprezentują̨ pewne „typy idealne” pomorskich społeczności. Przy tak zróżnicowanym podziale badania terenowe przeprowadzone zostaną̨ w: gminach wchodzących w skład ziem tzw. dawnych, ale jednak o zróżnicowanym typie kulturowym i etnicznym oraz gminach znajdujących się̨ na terenie Ziem Odzyskanych i również̇ zróżnicowanym profilu społeczno-kulturalnym oraz odmiennych tożsamościach.

Badania w terenie

Celem etapu głównych badań w terenie, które planowane są na 2019 rok, jest zebranie i uporządkowanie materiałów dokumentujących zjawiska i działania z obszaru kultury i dziedzictwa kulturowego. Dodatkowo badacze dokonają pogłębionego opisu badanych społeczności oraz mechanizmów wzajemnych relacji w obrębie kultury oraz relacji między kulturą a otoczeniem. Przeprowadzenie badań w zróżnicowanych środowiskach województwa pomorskiego pomoże w wyodrębnieniu i opisie elementów wspólnych dla przemian kultury tradycyjnej i ludowej, a także odmienności kulturowych, społecznych i tożsamościowych społeczności, w tym ich stopnia zakorzenienia, integracji i roli zasobów kulturowych.

Upowszechnianie i animacja

Rok 2020 poświęcony będzie działaniom upowszechniającym i animacyjnym. Ich efektem będzie między innymi publikacja naukowa podsumowująca główne prace projektowe. W jej ramach oprócz opisu sześciu studiów przypadków oraz syntetyzujących wniosków dotyczących zmian w obszarze kultury ludowej, tradycyjnej i regionalnej, znajdą się także rekomendacje dla zainteresowanych interesariuszy na poziomie regionalnym i lokalnym. Projekt popularyzowany będzie także w mediach regionalnych, w postaci esejów, wywiadów czy reportaży. Podsumowaniem całego przedsięwzięcia będzie dwudniowa konferencja, która oprócz prezentacji wyników badań oraz całego projektu da możliwość spotkań i dyskusji osób zainteresowanych przemianami i społeczną rolą kultury tradycyjnej, ludowej oraz regionalnej. Ponadto w społecznościach, w których zrealizowane zostaną badania terenowe, odbędą się otwarte spotkania o charakterze prezentacyjno-dyskusyjnym.